İrene Melikoff'u anıyoruz

Avni ÖZGÜREL / Radikal

Ne hükümet ne muhalefet partileri çevrelerinden ne ‘Alevi açılımı’ diye isimlendirilen faaliyetin koordinatörlüğünde sürdüğü Devlet Bakanı Faruk Çelik’ten çıt çıktı. Aramızdan ayrılışının ilk senesinde Prof. İrene Melikoff’u unuttuk sanki.

1917 yılında üstelik ünlü Ekim Devrimi’nin başladığı gece Petrograd’da doğmuştu Melikoff.

‘Bu sebeple yaşımı saklayamam’ derkenki gülümseyişiyle ve ‘Benim işim inanmak değil öğrenmek ve anlamak’ deyişiyle hatırlıyorum hocayı.

Babası Bakülü bir Türk, annesi Rus’tu. Petrol işiyle uğraşan babası devrim sonrası Finlandiya’ya kaçınca ailesiyle birlikte o da terk etti Rusya’yı... Finlandiya’da fazla kalmadılar.

Fransa’ya gidip Paris’e yerleştiler. Melikoff daha 14 yaşındayken babasının kütüphanesinde bulduğu Hafız Divanı’nı, Ömer Hayyam’ı ve Sadi Şirazi’yi okuduğunu söyler. Sorbon Üniversitesi’nde önce İngiliz edebiyatı bölümünü bitiren Melikoff öğrenimine Şark dilleri ve Türkoloji sahasında devam etti; Fars dili ve edebiyatını öğrendi. Bir süre Prof. Adnan Adıvar’ın öğrencisi olduktan sonra ise İslam araştırmaları sahasının ünlü ismi Louis Massignon’un yönlendirmesiyle tasavvuf kültürü araştırmalarına yöneldi. Fuat Köprülü ve Ömer Lütfi Barkan’la tanışıp Türk destanları üzerine çalışan Melikoff bu dönemde Bektaşiliğin ve Aleviliğin köklerini araştırmaya başladı. Ve bu yönde çalışmalarını hayatının sonuna kadar sürdürdü. Türkoloji sahasında referans yayımlardan biri olan Turcica, Melikoff’un 1968 yılında Strasbourg Türk Etüdleri Enstitüsü direktörü olmasıyla yayınlanmaya başlandı. Ünlü matematikçi Salih Zeki’nin oğluyla evlendikten sonra bir süre Türkiye’de yaşayan Melikof’u Türkiye ‘Uyur İdik Uyardılar’, ‘Efsaneden Gerçekliğe Hacı Bektaş’ isimli kitaplarıyla tanıdı. Strazburg’da 9 Ocak 2009’da hayata gözlerini yumduğunda 91 yaşındaydı.

KAYNAK : Radikal - 17 Ocak 2010