Demokrasi için ürkütücü

2004 yılında, AKP yanlısı gazetelerin toplam satış içindeki payları %19.9, ortada olanların oranı % 49.1, karşı olanların ise yüzde 7.1.

Bugün ise AKP’ye destek veren gazetelerin toplam satış içindeki payları: % 40’lar düzeyinde. AKP’ye karşı bağımsızlaşan ve muhalifliği dikkat çekici veya ara sıra öne çıkanlar % 34.1.

Şüphesiz, bu oran demokrasi, laiklik ve gelecek açısından çok önemlidir. ORHAN BURSALI’nın yazısı;

AKP: Medya Tekelinde Yükseliş

Nuray Mert, Milliyet’te Devrim Sevimay’a “AKP’de önlenemez, gözü kara bir medya tekeli oluşturma gayreti var. Sindirme dediğimiz şey illa polis ve askerle olmaz, çağımızda iletişim üzerinden olur. İtalya’da medya tekeli olan Berlusconi sürekli seçim kazanıyor. Bu çok ürkütücü değil mi” dedi.

Bunu Nuray Mert gibi, türbana ve yakın zamana kadar genel anlamda AKP’ye de destek veren bir akademisyen ve köşe yazarı dile getiriyorsa, şüphesiz önemlidir. İnsan, kendi ayakları ve kendi beyni üzerinde duran, akademik etiğini gözeten, sayıları az da olsa, toplumun önünde bazı insanların olmasına seviniyor!

Mert vesile olunca, epey bir zamandır gündemimde olan, AKP’nin medyada yükselişine ilişkin bazı sayısal verileri derleyip toplama zamanı geldi belki de. Aşağıdaki toplama çıkarmalara kaynaklık eden veriler, Zaman gazetesi ve medya internet sitelerinden alındı!..

***

24 Mart 2004 tarihinde, 34 günlük ulusal gazetenin toplam haftalık satış ortalaması 4.673.000 idi. Peki o tarihte AKP’yi ne kadarı destekliyordu?

Bu açıdan şöyle bir kuralı anımsamak veya varsaymak yerinde olur: Yeni bir iktidara karşı basının yaklaşımı genellikle olumludur, destek çıkılır ve kısmen de tarafsız rol alınır.

Buna karşılık, muhalefetteki partileri destekleyen, siyasal ve ideolojik angaje olmuş gazeteler veya AKP gibi bir zihniyete karşı olan gazeteler iktidara karşı yayın yapar. Bu, eşyanın tabiatı gereğidir.

2004 yılında, bu açıdan basının “lehte -aleyhte” dağılımı nasıldı? Eğer tamamen spor yayını yapan, tamamen magazin haber basan gazeteleri ve 5-10 binlik küçük tirajları dikkate almazsak...

Kesin AKP yanlısı: Zaman (611.000); Türkiye 134.000; Yeni Şafak 118.000; A.Vakit 70.000... Bu kesim basın her koşulda (ideolojik ve siyasal olarak) AKP’nin yanında, kimi tam AKP denetiminde veya “sahip”liğindeydi... Satış rakamlarını topladığınızda, 933.000 sayısı elde edersiniz. 4 gazete ve toplam satış içindeki payları %19.9...

Önemli not: 2001, 2002 ve hatta 2003’te AKP bağımlısı gazetelerin toplam satış içindeki paylarının yüzde 10-15’ler civarında olduğunu de bu arada belirtelim.

Ortada olup AKP’ye destek çıkan: Posta (532.000), Hürriyet (497.000), Sabah (411.000), Takvim (282.000); Milliyet (270.000), Akşam (208.000); Radikal (55.000), Dünya (42.000)... Buna göre, AKP’li olmayan, ancak AKP’ye destek veren, bazen de tarafsız kalmaya özen gösteren gazetelerin toplam satış rakamı 2.297.000. Toplam satıştaki oranı: % 49.1.

Karşı olan: Gözcü (132.000), Cumhuriyet (61.000), Star (Uzanların, 70.000), diğer (70.000)... Toplam rakam: 333.000. Toplam satıştaki payları: 7.1.

***

Bugüne bakalım. 30 Haziran- 6 Temmuz haftası toplam satış rakamı 4.980.000.

AKP’li gazeteler: Zaman (726.000), Sabah (384.000), Türkiye (146.000), Yeni Şafak (113.000), Star (116.000), A.Vakit (67.000), Taraf (60.000), Bugün (47.000)... Diğer: 15.000...

Toplam satışları: 1.674.000. Toplam satış içindeki payları: % 33.6...

(İki gazete daha, siyasi olmaktan çok magazin gazete niteliğinde, ama kesin AKP kontrolünde: Takvim (207.000), Güneş (152.000).. Bunlar siyaseti arada sırada öne çıkarabilir. Bu iki gazeteyi de sayarsak, oran % 40.8’e çıkıyor)

Bu süre içinde AKP, kendini destekleyen sermaye ile Sabah Grubu’nu, Star ve Bugün gazetelerini satın aldı. Taraf da bu gruba yeni girdi!

AKP’ye destek verenler: Akşam (171.000), Radikal (43.000).. Ve diğer (50.000).. Toplamı: 264.000. Toplam satış içindeki payları: %5.3.

AKP’ye karşı bağımsızlaşan ve muhalifliği dikkat çekici veya ara sıra öne çıkanlar: Hürriyet (530.000), Vatan (203.000), Sözcü (134.000), Milliyet (202.0000) Posta (630.000)... Toplam: 1.700.000. Satış içindeki payı: % 34.1.

AKP’ye kesin karşı çıkanlar: Cumhuriyet (100.000), Yeniçağ (60.000), Tercüman (26.000), Milli Gazete (50.000)... Toplamı: 236. Toplam içindeki payı: %4.7.

***

Bu değerlendirmeyi elimizde sayısal bir bilgi olsun diye yapıyorum. Dikkat çekici olan, iktidarı her koşulda destekleyici AKP’li basının, toplam satış içindeki payının, yüzde 2001’lerde 10-15 ve 2004’te yüzde 19.9’dan yüzde 33.6’ya (veya % 40.8’e) çıkmasıdır.

Buna yüzde 5.3 ile AKP’ye destek verenleri de katalım...

AKP’nin medya tekeli kurma ve bütün basını (ve sermayeyi!) kendisileştirme politikası korku ve dehşet yaratınca, özellikle Doğan Medya Grubu’nun AKP’ye karşı bağımsızlaştığını ve muhalefeti yer yer ön plana çıkardığını görüyoruz... Bunun temel nedeni aslında, vurguladığımız gibi, AKP’nin medyayı tekelleştirme saldırı politikalarını karşı savunmadır. AKP ve basındaki namusları tartışmaya açık kalemler ise, büyük bir rezillikle, Doğan Grubu’na iktidar adına saldırıp duruyor.

Şüphesiz, Doğan Medya’nın AKP karşısında bağımsızlığını ve zamanı ve yeri geldiğince gerçeklere ve olgulara dayalı haklı muhalefeti sürdürmesi, sürdürebilmesi; Türkiye, demokrasi, laiklik ve gelecek açısından çok önemlidir.

AKP’ye kesin karşı olanların oranında ise azalma var: Yüzde 7.1’den yüzde 4.7’ye düşş...

Şüphesiz, medyanın bir de TV ayağı başka bir yazı konusu... Nuray Mert’in işaret ettiği medya tekeli ve iktidar ilişkisi ile demokrasi ilişkileri ise başka yazıların...

ORHAN BURSALI

Cumhuriyet - 15.07.2008