Alevilikte İçkiye Bakış

Hüseyin DEMİRTAŞ

Şurası kesin ki, Alevilikte içkiye Sünnilikteki gibi bakılmaz. Alevilikte içki günah değildir. Alevi içkiyi ibadetine bile sokmuştur ve onun bir parçası yapmıştır.

Cemlerde eskiden çoğu Alevi yerleşiminde "dolu" veya "dem" adıyla cemaate içki dağıtılırdı. Bu daha çok bölgeye göre şarap veya rakı olurken, dağıtımda ölçü kaçırılmazdı. Sakka veya saki kimin içkiye nasıl bir reaksiyon gösterdiğini bildiğinden, cemde herkese kaldırabileceği kadar verirdi. Herkesin kararını ve içkiyi kaldırma gücünü iyi bilirdi. Alevi köylerinde cem sonrasındaki muhabbetlerin ayrılmaz parçası da içkiydi. Ama bu esnada pek kimse sarhoş olmazdı. İstisnalar tabii ki kaideyi bozmaz.

Haddini bilmeyen ve çabuk dağıtanlar bir dahaki muhabbete alınmazdı. O nedenle Aleviler arasında eskiden ayyaş ve alkolik pek çıkmazdı. Çünkü içkiye karşı toplumsal bir allerji, bir ön yargı yoktu da ondan. İçki normal bir içecek gibi görülüyordu. Böyle olunca da Sünni yerleşimlerinde olan tarzda dağıtmalar olmuyor, aşırı sarhoş olmalar görülmüyordu. Kimsenin içki hasreti çektiği yoktu. Alkollü içki sıradan sayıldığından isteyen kolayca erişebiliyor ve doğal olarak bu sıradanlık içkiyi toplumsal bir sorun olmaktan çıkarıyordu. İçki Alevilerde hayatın ayrılmaz bir parçasıydı. Sonraları bu kültür Sünni etkisi ve asimilasyonla kaybolmaya yüz tuttu. Kütahya'nın Gediz Akçaalan Beldesi Işık Ali Ocağı Dedesi Hüseyin Kahraman'ın dediği gibi, "Aleviler içkiyi gönüllerinden kaldırmadı ama sofralarından kaldırmak zorunda kaldı" baskılar yüzünden.

Bu güzelim içki, sofra ve muhabbet kültürü zamanla kaybolmaya yüz tuttu. Hep baskılar yüzünden. Bazı işgüzar Aleviler de bu kültürün ölmesine çanak tuttular. Çünkü içkiyi aynen Sünniler gibi görüyor, suçu kendilerinde değil de içkide arıyorlardı. Zira onlar ayyaşlıkla, muhabbeti birbirine karıştırıyorlardı. İşte bu kafa Alevileri de büyük oranda Sünnilere benzetti. Şimdi artık pek çok Alevi de bu geleneksel içki içme terbiyesi ve kültürünü terkettiğinden kolaylıkla alkolizm tuzağına düşüyor. İki tek atınca zil zurna sarhoş oluyor. Aman dikkat!

İçki denilince Alevilere en çok sorulan sorulardan biri de şu: Peki Peygamber Hz. Muhammed veya İmam Ali içki içti mi? Bildiğimiz kadarıyla içmediler. Öyleyse Aleviler neden içiyor? İşte işin püf noktası burada. Cevabı da aslında çok basit. Alevilikteki her şeyi İslam ile ve İslam'daki uygulamalarla tamamen eşitlemeye kalkarsan, ortada Alevilik kalmaz. O Sünnilik olur.

Şu Alevilik tanımını hiç akıldan çıkarmamalı: Alevilik İslam'dan etkilenmekle beraber, tarihi İslam'dan çok öncelere giden kendine has kadim bir inanç ve öğretidir. O nedenle Alevilikte içki yasağı olmaması, kadın-erkek birlikte ibadet, kadın-erkek eşitliği, müzik, semah, nefes ve deyiş gibi önemli ve yaygın İslami anlayıştan çok ayrı uygulama, ibadet ve inançlar Alevilikte vardır. Bunların yerini ne Kuran'da, ne Peygamberin sünnetinde ne de 1400 yıllık İslam tarihindeki uygulamalarda aramayın, bulamazsınız. Yok diye bunları dikkate almazsanız da o zaman Sünni Müslüman olmuş olursunuz. O nedenle Alevilikteki inanç ve ibadetlerin hemen tamamını bire bir İslam içinde aramak beyhude bir çabadır. İnsanı yoldan çıkarır ve Sünnileştirir.

O halde Aleviliği, Alevilik gibi algılamalı. Tek tanrılı dinlerle bir karşılaştırmaya gidilmemelidir. Alevilik ancak batıni öğreti ve inançlarla birlikte ele alınırsa anlaşılabilir. Tersi bir çaba elma ile armudu toplamak gibi olur. Başka bir şey değil...

Biz yine de inadına demimizi aşk ile kaldırmaya devam edelim. Ama muhabbet kültürüne uyarak...

---------- o O o ------------

Butzbach, 16 Haziran 2010

— Bu Makale Avrupa Alevi Birlikleri Konfederasyonu’nun (AABK) Aylık Yayın Organı Alevilerin Sesi Dergisi’nin 139. Sayısında Yayınlanmıştır —

Alevihaber.com - 27 Temmuz 2010