Çingenelerin istediği oldu

Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) ve Türk Dil Kurumu, Çingeneleri aşağılayıcı sözleri sözlüklerden çıkarıyor. Çingeneler kelimesinin anlam karşılığı olarak gösterilen ‘cimri, hasis’ gibi ifadeler çıkartılırken renk ve lezzet belirten Çingeneli sözcüklerin yerine de ‘göz alıcı, lezzetli’ ifadeleri konuyor. Söz konusu değişikliği okullarda bulunan eski sözlükler üzerinde de yapma kararı alındı.

Çingenelerin isteği doğrultusunda Türk Dil Kurumu, 22 Aralık 2003 tarihinde ‘Güncel Türkçe Sözlük Çalışma Grubu’nu toplayarak ‘Çingene’ sözünün karşılığındaki aşağılayıcı anlamları değiştirme kararı aldı. Söz konusu karar neticesinde ‘göz alıcı, çiğ pembe renk’ anlamına gelen ‘Çingene pembesi’nin anlam karşılığı ‘göz alıcı pembe’ olarak değiştirildi. ‘Palamut balığının yavrusu’ olan ‘Çingene palamudu’nun anlam karşılığı ise ‘palamut balığının eti lezzetli olan küçüğü’ oldu. Çingeneleşme, Çingeneleşmek, Çingenelik gibi sözcüklerin karşılığı olarak eski sözlüklerin karşılığında yer alan ‘cimri, hasis’ gibi cümleler ise çıkarılarak yerine ‘Çingene gibi olmak, Çingene gibi davranmak’, ‘Çingeneleşmek işi’ olarak değiştirildi.

MEB, okullarda eski sözlüklerin yer alması ve ilköğretim ve ortaöğretimde bulunan çocukların Çingeneler hakkında ‘yanlış’ bilgi edinmesini engellemek amacıyla değişiklikten ‘4 yıl sonra’, 2004 yılı öncesinde basılan sözlüklerde güncelleştirmelerin yapılması kararı aldı. MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkan Vekili Muammer Yıldız imzası ile valiliklere gönderilen 4 Temmuz 2008 tarihli ve 5173 sayılı genelgede, valiliklerin her kademedeki okullarda bulunan sözlüklerde gerekli güncelleştirmeleri yapmaları istendi.

En büyük azınlık grubu

Çingeneler, Avrupa’da 15 milyon olarak tahmin edilen nüfuslarıyla en büyük azınlık grubu. Kökleri Hindistan’a dayanan Çingeneler, göç ettikleri Avrupa’da hep dışlanmalarına rağmen ayakta kalmayı başardılar. Ama şu anda Avrupa’da en düşük eğitim, en yüksek işsizlik seviyesine sahip, en fakir ve en marjinal azınlığı oluşturuyorlar. Türkiye’deki Çingene nüfusu tam bilinmiyor. Çingenelerin arasında bu rakam 2, hatta 5 milyon olarak dolaşıyor.

EVRENSEL - 10 Temmuz 2008