Devletlunun Hikmeti Felsefeye Karşı

Gerici ideoloji ve görüşler ders kitaplarına kadar sızdı. Lise 4 felsefe kitabında artık bilim ya da felsefe değil teolojik görüşler savunuluyor.

AKP’nin Felsefe dersini ‘Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi’ne çevirme çabaları sürüyor. Felsefe ders programında tartışmalı değişiklikler yapan Milli Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) ders kitabı olarak okullara gönderdiği kitap, dersin içini boşaltmaya yönelik. Editörlüğünü Aslan Topakkaya’nın yaptığı ve kurul tarafından hazırlanan kitapta “Bilgelik” kavramı yerine teolojinin “hikmet” kavramı getiriliyor. Kitaba Felsefeciler Derneği tepki gösterdi. Dernek, felsefi kavramlar hakkında kafa karışıklığı yaratan kitabın ideolojik ve dini göndermelerle dolu olduğuna dikkat çekti.

FELSEFENİN İÇERİĞİ BOŞALTILIYOR

MEB Talim Terbiye Kurulu Başkanlığının 2010-2011 öğretim yılında liselerde uygulanması için hazırladığı ve içeriği nedeniyle felsefe öğretmenleri ve akademisyenlerin tepkisini çeken yeni Felsefe Dersi Müfredatı Programı’na uygun ders kitapları okullara dağıtıldı. Felsefeciler Derneğinin kitap hakkındaki ilk değerlendirmesi kitabın felsefenin içeriğini boşalttığı yönünde.

HİKMET Mİ, FELSEFE Mİ?

Kitap “Felsefe hikmet ilişkisi” konulu, yazarı belli olmayan bir şiirle başlıyor. Sokrates’in “Bilmediğini bileni” bilge olarak sunan ve felsefe tarihi açısından önem taşıyan anlayışının yer almadığı kitapta, bu şiirle “bildiğini bilen” bilge olarak gösteriliyor. Şiirin açıklamasını yapan metinde ise gerçek niyet ortaya çıkıyor. Felsefenin, “Bilgelik” kavramının yerine sıklıkla teolojide kullanılan “hikmet” kavramının kullanıldığı metinde, “Felsefe, bütün bilgi alanlarını kendi kanatları altında toplayan en temel bilgi alanı sayılmaktadır. Hikmet ise binanın bütünüdür” denilerek, felsefe “hikmetin çatısı” diye tanımlanıyor.

Felsefeciler Derneği yaptığı değerlendirmede, felsefe eğitiminde ve akademide kullanılan ve genel kabul görmüş “bilgelik” yerine, ısrarla “hikmet” kavramının kullanılmasının “teolojik çağrışımlar” yaratma amaçlı olduğunu vurguluyor. Bilgeliği “Her şeyin bilgisine sahip olma” olarak gören bakış açısının Ortaçağ’da dini etkilenmelerin ağırlığıyla ortaya çıktığına dikkat çekilen değerlendirmede, bilgeliğin felsefede bütünsellik kurmaya dair değil, pratik olana ve günlük yaşama ait bir kavram olarak kullanıldığına da dikkat çekiliyor.

İDEOLOJİK ŞIRINGA

“Felsefe ve hikmet/bilgelik” tartışmasının lise felsefe derslerinde yer almasının bir gereklilik olmadığının altı çizilen değerlendirme, “Bütün bu noktalar göz önünde bulundurulmadan ‘hikmet’ kavramı kullanılmışsa, o zaman yalnızca ‘bize’ ait olduğu ya da doğu geleneğine uygun olduğu için kullanılmıştır ki, bu da ideolojik bir tutumdur. Ve geleneğin dilini, yıllardır yavaş yavaş oturmuş olan yerleşik felsefi dile egemen kılmaya neden olur. Kitap yazarlarının görüşleri felsefi bir problem / görüş olarak tartışılabilir. Ancak felsefeyle ilk kez karşılaşan kişilere hem felsefe hem de bilgelik konusunda belirli yaklaşımın bakış açısının üstelik hiç tartışmaya açmaksızın ilk bilgiler olarak aktarılması, bir tür ‘şırınga etme’ faaliyeti olmaktan öteye bir anlam taşımamaktadır” deniliyor.

“Şırınga etme işlemi”nin kitabın çeşitli yerlerine serpiştirildiğini belirten Felsefeciler Derneğinin değerlendirmesinde, kitabın mantıksal tutarlılıktan uzak, felsefe ve eğitim biliminin birikimlerini hiçe sayan yapısına vurgu yapıyor. Ders programı ve kitabın “Felsefeyi ortadan kaldıracak bir yapıda” olduğu kaydedilen değerlendirmede, bu haliyle liselerde sağlıklı bir felsefe eğitimi yapmanın mümkün olmadığı ifade ediliyor.

MEB İTİRAZLARA KULAK TIKADI

Felsefeciler Derneği, daha önce de hazırlanan felsefe grubu ders programları taslaklarına itiraz etmiş, itiraz üzerine programlar taslaklarının bir kısmı geri çekilmişti. Ancak geçtiğimiz yıl tüm itirazlara rağmen Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı yeni bir felsefe programı kabul etmişti. Felsefe grubu dersleriyle ilgili çeşitli konferans ve çalıştaylar düzenleyen dernek, felsefe programlarının konunun uzmanı akademisyenler ve felsefe öğretmenleriyle birlikte hazırlanması için girişimlerde bulunmuştu.

Evrensel - Cem Gurbetoğlu - Ankara - 01.10.2010