Oral ÇALIŞLAR : Milli Piyango ve Müslümanlar

Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu Başkanvekili Prof. Dr. Saim Yeprem İslam dininin şans oyunlarının hiçbirine olumlu bakmadığını belirtmiş. Yeprem, yaklaşan yılbaşı nedeniyle her sene olduğu gibi yılbaşı biletlerine ilginin artmasını değerlendirirken şunları söylemiş: "Milli Piyango, dinimizin hükmü gereği helal değil, haramdır. İnsanlar helal yoldan kazanç sağlamalılar."

İslam dinine göre piyango haram mıdır, helal midir, bunu tartışmanın bir yararı yok. Zaten bizim uzmanlık alanımız da değil. Burada ilginç olan bir devlet kurumu niteliğindeki Diyanet İşleri Başkanlığı'nın akademisyen bir üst düzey yöneticisinin, bir başka devlet kurumunun düzenlediği bir şans oyununu dine aykırı görmesidir.

***

Nereden bakarsanız bakın ilginç bir durum. Milli Piyango İdaresi'nin internet sitesine girdiğimde şu manzara ile karşılaştım. Yılbaşında toplam 240 milyon YTL'lik bilet satışa çıkarılmış, görüldüğü kadarıyla da hepsi satılmış. Milli Piyango İdaresi toplam 144 milyon YTL ikramiye dağıtılacağını ve 2 milyon 972 bin kişiye ikramiye isabet edeceğini ifade etmiş.

Milli Piyango İdaresi de, Diyanet İşleri Başkanlığı da Başbakanlık'a bağlı devlet kurumları. Şimdi yurttaş ne yapacak? Satılan biletlere bakılırsa neredeyse ülkemizin yurttaşlarının tamamına yakını Milli Piyango'nun yılbaşı biletinden almış durumda.

Resmi söyleme göre ülkemizin yüzde 99'u Müslüman. Yani neredeyse ülkemizdeki bütün Müslümanlar Diyanet İşleri Başkanlığı'na göre "haram" a sapmışlardır. Onları "haram" a yönlendiren ise bir başka devlet kurumudur.

***

Sizce burada sakat bir durum söz konusu değil mi? Peki sakatlık nerede? Milli Piyango'nun yıllardır süren şans oyunları düzenlemesinde mi? Dünyanın her yerinde şans oyunları düzenlenir. Belki bazı teokratik düzenlerde yoktur, onu araştırmadım.

Saim Yeprem gibi düşünenlerin devlete egemen olduğu ülkelerde şans oyunları düzenlenmesi yasak olacaktır. Yalnız o mu yasak olacak? Kutsal kitaplardaki alıntıları dogmalara dönüştüren ve dünyayı bu şekilde kavrayıp yönetmeye çalışan kimseler yalnız şans oyunlarını yasaklamıyorlar ki!

"Şans oyunları" tartışması da, İlhan (Selçuk) Ağabey'in dikkat çektiği "faiz tartışması" da işte bu anlayış yüzünden sürekli önümüze geliyor. Laikliğin esas olduğu bir ülkede dini emirler sisteme yön veremezler. Dini emirlere ve kurallara inanan insanlar kendi anlayışlarına göre uygularlar. Her dönemde de bu anlayışlar belli bir değişim geçirir.

Din âlimlerinin dinin kurallarını ele alırken saptadıkları önemli noktalardan birisi şudur: Kuran'da ayetleri bir açıdan iki kısım da değerlendirebiliriz. Bunlar muamelata (uygulama) ilişkin ayetler, imana ilişkin ayetler. Birçok din âlimine göre uygulamaya ilişkin ayetler günün kurallarına göre yorumlanır.

Örneğin hırsızın kolunun kesilmesi hükmü, o günün koşulları içinde bir anlam ifade eder. Bugün böyle bir ceza uygulanamaz.

İmana ilişkin ayetler ise evrenseldir ve değişmez. Yalan söylememek, hırsızlık yapmamak, zülum yapmamak, yoksulun hakkına göz dikmemek gibi hükümler her zaman için geçerlidir. İslamın dogmatik olmayan hayata uygun yorumu bu şekilde ifade edilir. Türkiye'de böyle düşünen din bilgini çoktur.

***

Dinin kurallarını devlet kurumları belirlemeye başladığı zaman o ülkede laiklik olmaz. Diyanet İşleri Başkanlığı'nın da Milli Piyango'ya ilişkin yorumu anlamsız ve yersizdir. Üstelik laik bir devlette bir devlet kurumunun bunu yapmış olması kabul edilemez.

Herhangi bir yurttaş, devlet kurumunu arkasına almadan böyle bir yorumda bulunsa, "O onun bileceği iştir" deyip geçeriz.

Devlet kurumu yaparsa durum değişir. Şimdi bilet alan, yılbaşında küçük bir heyecan yaşamak isteyen milyonlarca Müslümana "haram" a bulaştınız mı diyeceğiz?

***

Burada laiklik açısından, çağdaş devlet yönetimi açısından bir açmaz söz konusu. Bir kere devletin onlarca yıldır düzenlediği şans oyunlarını "haram" sayıyorsanız, o devletin bir başka kurumunda gelip böyle bir yorumu yapamazsınız. Yaparsanız, bir tutarsızlığa neden olursunuz...

Ayrıca Prof. Yeprem de maaşını devletten alıyor. Yani onun geliri içinde Milli Piyango'dan kazanılan para da var...

Yapmayın...

ORAL ÇALIŞLAR

<!--

var prefix = 'ma' + 'il' + 'to';

var path = 'hr' + 'ef' + '=';

var addy15464 = 'oralcalislar' + '@';

addy15464 = addy15464 + 'cumhuriyet' + '.' + 'com' + '.' + 'tr';

var addy_text15464 = 'oralcalislar' + '@' + 'cumhuriyet' + '.' + 'com' + '.' + 'tr';

( '' );

15464 );

( '' );

//-->n

<!--

( '' );

//-->

<!--

( '' );

//-->

Cumhuriyet  - 29 Aralık 2007