Haq'a yürümek ( normal mantık ile ölüm ).. kelimenin  anlamı üzerinden hem diğer inançların bakış açısı hemde Alevi öğretisi açısından irdelemek ve farklılıkları anlatmak gerek ama buradaki ( biyolojik ölüm) ölen kişinin veya alevi deyimi ile haq' a yürüyen can'ın cenaze erkanı yani defin edilmesi haq'a uğurlanması karıştırılmamalıdır.
Bu iki farklı olaydır, biri teslimiyeti biri ritüeli yani defin edilmeyi içerir.

Biz Burada sadece haq' a yürümek kavramı ( Anlamı ) diğer deyimle biyolojik ölümü alevi yaklaşımı yönünden irdeleyelim.

Haq'a yürümeyi.
haq'a varmak ,haq ile birleşmek haq ile bütünleşmek manalarında ele almak gerektiği yoksa yolda yürümek yürüyüş yapmak spor yapmak gibi algılayıp işi basite indirgemek hem ukalalık hem basiretsizlik olur.

Her canlı varlığın bir varoluş birde yok ( biyolojik ölüm) oluşu vardır.
Bu durum zaten Yaşamın olağan akışı içinde-ki gerçeğidir.

Nasıl ki,
Güneş sabah doğuyor aydınlatıyor ısıtıyor ve sistem üzerindeki hareket zaman dilimi ile tekrar Akşam ( yaz -kış farklı saatlerde de olsa ) dünya gezegenin diğer yönüne geçip yaşadığımız yüzeyi karanlığa soguk lara bırakıyorsa,

Nasıl ki
mevsimsel döngü içinde tohumlanma gelişme büyüme ve sonlanma ve tekrardan aynı döngü tekrarlanıyorsa,

Evrendeki tüm yaşamsal fonksiyonlar için geçerli bir metafizik kanunu dogum ve ölüm her canlı için uygulanması gereken olmazsa olmaz kuraldır.

Ancak...;
Alevi bakışı ile tek düze anlayışı dayatan inançlarda ki felsefenin bu duruma bakış açıları ve yaklaşımlarıda farklıdır.

Sorgulanamayan ilime bilime felsefe ye kapalı inançlarda Doğan her insan çizilen kader çizgisi içinde kişi kendisine biçilen ömür süresinde bir ana-babadan doğar yaşar ve
yaşam biter.

ALEVİLİK TE ise bu tarz yaklaşım yoktur. Ölmek son olmak değildir ,ölmek hiç yaşanmamış olmak demek değildir.

Çünkü. ;
Alevilikte ölmek kavramı, geldiği can'a varmak, Geldiği öze dönme,geldiği turab ile bütünleşmek, geldiği Ben ile gerçek manada birleşip tek olmak bir olmak anlayışı vardır.

Bunun için haq'dan geldik ( asıl oldugumuz zuhur ettigimiz şey ile bütünleşmek )haq'a aslımıza  tekrar geri ( dönmek) varıyoruz,Haq cemalinden oluşan Cemalimiz , ruhumuz haq ile bütünleşmek için ona yürüyor ona vararak o'nda bir oluruz.

Miskin Yunus ne demişti
" Bir ben var Benden içerû "
ışte içimizdeki BEN Olan aslımıza dönüp özümüze dönerek ebedileşiyoruz. Alevi ögretisinde Ölmek kavramı bomboş anlamsız bir hiçlik degildir ,haq'ile birleşmektir.

Ama Haq'a dönüş varlık sürecinin tekrardan ve daha olgun daha erışkin ve daha öze dönük olarak yeniden var olmak ve varlık deryasında arınmak durulanmak, özü ile bütünleşmek ve arzulanan istenen ve haq'dan gelip haq'a varmak için kat edilen mesafe,
alınan yol ,edinilen irade ile Hallac-ı Mansurun EN'EL HAQ mantığında ki HAQ ile HAQ olmak. O'na ermek onun gibi olmak ondan olmaktır.

Alevi yoluna girenler ölmeden ölür, o nedenle ikinci bir ölüm söz konusu olmaz ,
kişi, yaşam sürecinde aldığı feyzi bilgiyi ışığı adabı kişiliği ve arı duruluğu kendisinin haq'a ermesi sonrası gelecek olan çocuklarına torunlarına ve tüm evrendeki canlara bırakmakla zaten ölümsüzlüğü kazanmış ve haq'ın erdemi ile erdemli olarak ölümsüzlük ruhunu yaşatmış olur. ( Bu düşünce  Reenkarnasyon değildir.)

Maalesef ve ne yazık ki günümüz Alevi Canlarımızda da bu döngü yani anlayış,yozlaşmış ve yozlaştırılmıştır.

Diğer inançlarda ki gibi biyolojik ölüm gibi bakılarak kişinin ( bazı bölgelerde ) hag'a yürüme sırasında arabi uygulamalarla başında kur'an okutmak günahlarından arındırmak,SIRAT köprüsünden geçmesini kolaylaştırmak kuran'ın ipinden, bilmem kimin eteginden tutunmak gibi çeşitli yöntemler yapılıyor.

Birilerinin taklitçiliğini yapmak , İslamın özü olmak ile övünerek kendi aslını kendi eli ile asimile ettiklerinin bilincinde olmadan en büyük hakareti eziyeti zulmü ve belki de Şeyhülislam fetvalarının tekrarını kendi Canlarımız tarafından reva görüldüğünü görecek merhalede olduğumuzun farkındamıyız..?

Alevi-ıslam kavramı ( karmaşası ile ) Alevi toplum daha çok şia-laştırılmakta,kendisi olmaktan çok başkalarının istediği Alevi (...? ) olmaya çaba sarf ederek asimilasyonu hızlandırmaktadır.

Bu nedenle Alevi toplumu dilleri ırkları neyse kendi dillerinde ve daha aydın,sorgulayan,
özünü isteyen olmak zorundayız. Aşk ile..

Not:
Cenaze erkanı( defin edilme) Alevilikte diğer inanç ve ögretilerden farklıdır.
Ancak kişilere dayatmakla değil aslını özünü bilmesini anlatıp özüne dönmesini sağlamak sureti ile olmalıdır.