Nepal’de 239 yıldır devam eden monarşi yönetimi dün yapılan meclis oturumu ile resmen sona erdi
Dünyanın son Hindu devleti Nepal’de 239 yıllık monarşi, dün kurucu meclisin yaptığı oturumdan sonra resmen sona erdi. 10 Nisanda yapılan seçimlerden önce siyasi partiler 601 üyeli kurucu meclisin ilk oturumunda monarşiyi ilga etmesi ve Nepal’de cumhuriyet ilan etmesi konusunda anlaşmıştı.
Krala saraydan çıkması, aksi takdirde zorla çıkarılacağı uyarısından bulunan Nepal hükümeti ise, monarşinin resmen ilga edilmesinin öncesinde kralın sarayı ve özel evi ile resmi binalar çevresindeki gösterileri yasaklamıştı. Meclisin oturumda olduğu saatlerde ise Nepal sokaklarına çıkan binlerce kişinin dans ederek ve şarkı söyleyerek “cumhuriyetin şafağını” kutladığı bildirildi. Yürüyüşe katılan 10 binden fazla Nepallinin orak çekiçli bayrak taşıdığı ve “Kahrolsun Monarşi” sloganı attığı kaydedildi.
Nepal’in tarihi
1951 yılında meşruti monarşiye geçilen Nepal’de 1962 yılında yeni anayasa ilan edildi. 2 Mayıs 1980’de ise partisiz yönetim kabul edildi. 1990’da Kral Birendra Bir Bihram Şah Deva iktidar tekelini gevşetti. 19 Nisan 1990’da başbakanlığa Krişna Prasat Bhattanai’nin getirilmesiyle otuz yıl sonra ilk kez bağımsız bir hükümet kuruldu. 1990 baharında çok partili sisteme geçilerek Nisan 1991’de seçimler yapıldı, ilk demokratik hükümet Mayıs 1991’de göreve başladı. 1 Şubat 2005’te ise Kral Gyanendra, yönetime zorla el koydu ve olağanüstü hal ilan etti. Ancak başkent Katmandu’da 19 gün süren kanlı gösterilerden sonra kral, 24 Nisan 2006’da yetkilerinden vazgeçti ve feshedilen parlamentonun yeniden açılmasını kabul etti. Nepal Komünist Partisi-Maoist’le NKP-Maoist, geçici hükümeti oluşturan 7 parti arasında 21 Kasım 2006’da iktidarın paylaşımını öngören tarihi bir barış anlaşması imzalanmış ve Şubat 1996’dan bu yana 13 bin kişinin ölümüne yol açan iç savaş sona ermişti.
Nepal hükümeti, 24 Temmuz 2007’de Kral Gyanendra ve ailesinin yaşadığı Katmandu’daki kraliyet sarayını kamulaştırarak, monarşinin tamamen kaldırılması yönünde bir adım daha attı. Nepal geçici meclisi ise, 28 Aralık 2007’de yaptığı oylamada, monarşiyi feshetti. Ocak 2008’de geçici meclis Nepal’i resmen laik bir devlet olarak ilan etti ve kralın portreleri resmi dairelerden kaldırıldı. Ordunun ve diğer resmi kurumların isminden “Krallık” ibaresi çıkarıldı, Kral Gyanendra’yı öven eski milli marş yerine 3 Temmuz 2007’de yeni marş kabul edildi.
ABD Maocu liderlerle görüştü
Nepal Başbakanı Girija Prasad Koirala, nisandaki seçimleri kazanan NKP-Maoist’ten yeni hükümeti kurmasını istedi. NKP-Maoist, 10 Nisanda yapılan seçimlerde 601 üyeli mecliste 220 sandalye kazanmıştı. Kurucu meclisin en az 2 yıl süren bir çalışmadan sonra yeni anayasayı hazırlaması bekleniyor. ABD Dışişleri Bakanlığı’nın Orta ve Güney Asya’dan sorumlu yardımcısı Evan Feigenbaum’un ise, ABD’nin “terörist örgütler” listesinde yer alan Maocu liderlerle önceki gün görüştüğü bildirildi.
Görüşmede ABD’nin Maocuların çoğunluğu oluşturacağı yeni Nepal yönetimiyle işbirliği yapmaya devam edeceği garantisini verdiği kaydedildi.
EVRENSEL - 29 Mayıs 2008